Bastion III „Kleparz”

To jedno z umocnień wewnętrznego pierścienia fortyfikacji z lat 1856–1859, który przebiegał po liniach zbliżonych do dawnych szańców z czasów Tadeusza Kościuszki, czyli w przybliżeniu – po linii dzisiejszych Alei Trzech Wieszczów.

W chwilach swojej świetności bastion był ważnym punktem obrony uzbrojony w armaty i chroniony przez piechotę. Stał się jednak ofiarą postępu technologicznego i już w latach 80. XIX wieku okazał się być przestarzały. Stąd od 1909 r. służył już tylko w celach koszarowo-magazynowych, a w czasie II wojny światowej Niemcy trzymali w nim jeńców radzieckich.

Był to pierwszy fort, który w latach 60. XX wieku udało się obronić przed planowanym wyburzeniem. W jego obronie stanęli krakowscy naukowcy, którzy przekonali władze i społeczeństwo, że forty to zabytki warte ochrony. Bastion została zaadaptowany na cele przemysłowe, a później do roli miejsca kultury – działa tam klub muzyczny „Forty Kleparz”.